Het Hooghuis van Megen

Dit kapitale heerenhuis, dat aan de Hinthamerstraat schuins tegenover de Clarastraat stond, heette nog in 1528 's Greven huys van Megen, wat voldoende aantoont, dat het eens eene bezitting der Graven van Megen was.

Van Heurn is in zijne Beschrijving van oordeel, dat het reeds vóór het jaar 1250, gebouwd werd, en dat het in elk geval een der oudste huizen van de stad was. Vermoedelijk grondde hij zijne meening hierop, dat de Graven van Megen in de eerste tijden van het bestaan van den Bosch over die stad het jachtrecht hadden, zooals wij reeds zagen in Deel I p. 9

Willem Graaf van Megen, die reeds in 1380 was overleden 1), had een zoon Jan, die hem als Graaf van Megen opvolgde en in de jaren 1381, 83, 84 en 96 hoogschout der stad en Meierij van den Bosch was; onwaarschijnlijk is het daarom niet, dat deze het Hooghuis van Megen bewoonde. Diens zuster was Theodorica van Megen, die huwde met Henrick Dicbier, heer van Mierlo, zoon van Jan en Elsbena.

Genoemde Henrick Dicbier had eenen broeder Jan Dicbier 2), die hem als heer van Mierlo opvolgde en in 1422 ook hoogschout der stad en Meierij van den Bosch was; diens

De Dicbier's, die Graven van Megen waren, voerden in hun wapen drie molenijzers (2 en 1) en hadden tot helmteeken een heiblok. Goeswijn Moedel Dicbier en Arnd Dicbier, ridder, respectievelijk schepenen van den Bosch in 1362 en 64, broeders

De herinnering aan de Dicbier's wordt nog levendig gehouden in de St. Annakapel der St. Janskerk te den Bosch, want daarin bevinden zich eenige zeer oude fresco's en daaronder o.a. deze opschriften: Jofvrou Cathelijn, heer Eduard Dicbier, rydders, huysvrouw overleed Assumptionis 1423; Jovvrou Corneliken Vladeracken, huysvrouw heer Hendrick Dicbier, gestorven Lichtmisdag 1424; Joufr. Godelieve, dochter heer Henrick Dicbier, gest. Cecilienavent 1431.

Het blijkt niet tot welke familie Dicbier deze personen behoorden, wat evenwel niet belette, dat bij de restauratie der bedoelde fresco's onder voormelde opschriften twee wapens geschilderd zijn, waarvan het een, dat uit drie bijenkorven bestaat, zoude moeten voorstellen het wapen van de in de St. Annakapel vereeuwigde Dicbier's en het ander, hetwelk gekwartileerd is met een wapen, waarin drie kruisjes staan, dat van van Vladeracken zoude moeten zijn; het zal wel niet behoeven te worden gezegd, dat deze wapens in het geheel niet betrouwbaar zijn.

Gezegde kapel was vóór het jaar 1629 die van het Bossche Vischkoopersgilde; daarin stond toen een altaar, dat aan den H. Petrus was toegewijd en daar voor bevond zich een offerblok, waarin men kon storten datgene waarmede men de stad den Bosch had benadeeld; de Rentmeesters dier stad openden dat blok elk jaar op St. Thomasavond; in het jaar 1614 vonden zij er op dien dag in liggen 1121 guld. 16 stuiv. en 8 penn. Als de Gemeenteraad van den Bosch thans weder eens zoo'n offerblok in de St. Annakapel plaatste voor hen, die te weinig aan die stad betaalden, dan waren er wellicht geene klachten meer te maken over te lagen aanslag in de gemeentelijke inkomstenbelasting!

Het Hooghuis van Megen behoorde in het begin der 16e eeuw aan Katherina van Oss weduwe van Henrick Gysselen 4), want toen in 1528 hare nalatenschap werd verdeeld (Reg. n° 644 f. 308), werd gezegd, dat daartoe behoorden: „huys, erf, hof en achterhuys, genoemd 's Greven huys van Megen; dit huis werd alstoen toegescheiden aan Heylwig, de dochter van Willem Gysselen, zoon van genoemde weduwe, en diens echtgenoote Yda, de dochter van Arnd van Beeck; haar man was Jan de Cock van Delwynen Adriaanszn 5), die voor haar 25 November 1533 (Reg. n° 145 f. 25) het Hooghuys van Megen verkocht aan Quirinus van der Heyden genaamd Belderbusch, met wien hare moeder Yda van Beeck alstoen hertrouwd was; dit huis werd toen volgender wijze omschreven: domus lapidea et area, dictae communiter 't huys van Megen, ortus et domus posterior, sibi mutuo coadjacentes, sitae in Buscoducis in vico Hynthamerensi inter hereditatem Magistri Arnoldi Coelborner ex uno et inter hereditatem sororum de Orthen domus Sancti Andreae, sitam ibidem juxta vicum praedictum, ex alio. Van genoemde echte-

Genoemde Herman Dierixzn van Boxmeer liet het Hooghuis van Megen na aan zijne weduwe Mechteld, dochter van Andries de Cremer, die na zijnen dood hertrouwde met Anthonis Rutten, ingezetene van den Bosch, eigenlijk geheeten Anthonis, de zoon van Rutger Anthoniszn 8), (welke Rutger van Boxmeer genaamd werd, omdat hij van Boxmeer afkomstig was) en Geertruid, dochter van Jan Lombartszn 9). Bij hun mutueel testament, 25 Mei 1587 verleden ten overstaan van Gijsbert

Deze had van zijne eerste vrouw Maryken van den Dungen Coenraadsdochter de navolgende kinderen: Johan; Gijsb recht; Cornelia; Anneken, huisvrouw van Aert van Malsen; Elisabeth, gehuwd met Guiliam Danckers, alsmede Rogier

Den 6 November 1711 is het Hooghuis van Megen (dat toen eene bierbrouwerij was, wat het wel steeds zal geweest zijn sedert dat voornoemde van Schijndel het kocht, en gelegd werd te staan aan de Hinthamerstraat tusschen het huis de Gulden wan, de Louwsche poort tusschen beiden staande, ex uno en het huis St. Agatha ex alio), door Mechtildis, Herman en Johan François van Rijn, kinderen van Christoffel van Rijn en Maria de Pesser, c.s. verkocht aan Johan Ouwers. (Reg. n° 529 f. 206 vso). De advocaat mr. Adriaan Schoneus als curator over den boedel van laatstgenoemde verkocht het 20 April 1737 (Reg. n° 547 f. 361) weder aan Anthony van Hanswyk, die 12 September 1738 (Reg. n° 548 f. 74) de helft daarvan overdeed aan zijnen broeder Johannes van Hanswyk. Deze gebroeders verhuurden dit huis aan een man, die tijdens het leven van van Heurn er het beroep van broodbakker in uitoefende; het Hooghuis van Megen was toen volgens dezen (Beschrijving): „een geweldige steenhoop, die zeer hoog en breed was, hebbende aan de straatzyde eenen hoogen en spitsen gevel, op welks beide schuinsche zyden stonden verscheidene torentjes, naar den ouden smaak gemaakt”. Tijdens het beleg van den Bosch in 1794 diende het tot hospitaal voor de Zwitsers, die toen in die stad in garnizoen lagen 12). In het jaar 1800 werd dit huis afgebroken, waarna op 1 Maart van dat jaar de erfgenamen van voornoemden Johannes van Hanswyk het als „een ledige erve, waarop gestaan heeft het Hooghuis van Megen, gelegen tusschen het erf van Daniel Petters en de Lauwsche poort, verkochten aan Hartog Simon, koopman te den Bosch (Reg. n° 608 f. 496). Op de plaats, waar dat huis gestaan had, zijn daarna drie winkelhuizen gebouwd, welke thans genummerd zijn Hinthamerstraat 114, 112, 110 en 108. Van eenen toren, die tot het Hooghuis van Megen behoorde, ontdekte de Bossche oudheidkundige Jan Mosmans in 1908 een gedeelte in het huis thans genummerd Hinthamerstraat 114 en 112.